Viêm da cơ địa hay còn gọi là bệnh chàm là bệnh lý biểu hiện cấp tính, bán cấp hoặc mạn tính. Bệnh thường phát bệnh trong những năm đầu đời (thường gặp nhất trong hai tháng đầu, bé gái gặp nhiều hơn bé trai. Rất hiếm người phát bệnh khi trưởng thành. Vậy viêm da cơ địa có biểu hiện như thế nào và làm sao nhận biết được bệnh?

Triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa

Dấu hiệu viêm da cơ địa rất đa dạng, có thể chỉ đơn giản là các đám khô da mất sắc tố nhưng cũng có thể biểu hiện rất nặng như đỏ da toàn thân.Triệu chứng điển hình của bệnh biểu hiện tùy thuộc vào từng giai đoạn. 

Giai đoạn cấp tính: Biểu hiện bệnh khi cấp tính là đám da đỏ ranh giới không rõ, các sẩn và đám sẩn, mụn nước tiết dịch, không có vẩy da. Da bị phù nề, chảy dịch, đóng vảy tiết. Các vết xước do gãi tạo vết trợt, bội nhiễm tụ cầu tạo các mụn mủ và vẩy tiết vàng. Bệnh thường khu trú ở trán, má, cằm, nặng hơn có thể lan ra tay, thân mình.

Giai đoạn mạn tính: Da dày thâm, ranh giới rõ, liken hóa, các vết nứt đau; đây là hậu quả của việc gãi ngứa nhiều. Thương tổn hay gặp ở các nếp gấp lớn, lòng bàn tay, bàn chân, các ngón, cổ, gáy, cổ tay, cẳng chân.

Triệu chứng bệnh: khô da, ban đỏ - ngứa tạo thành vòng xoắn bệnh lý: ngứa - gãi - ban đỏ - ngứa... Ngoài ra, người mắc còn có các triệu chứng khác như viêm mũi dị ứng, viêm kết mạc mắt và viêm ngứa họng, hen. Các biểu hiện bệnh lý như chứng vẽ nổi (dermographism), bệnh vẩy cá thông thường, dày sừng nang lông... có thể gặp trên người bị viêm da cơ địa.

Vị trí hay gặp mặt, trán, mặt gấp các chi, gáy, mi mắt, cổ tay, mu tay, mu chân, trường hợp nặng có thể lan toàn thân.

Yếu tố nguy cơ làm bệnh khởi phát

Các dị nguyên trong không khí như các chất thải của rệp nhà, len dạ... Ngoại độc tố của tụ cầu vàng (Staphylococus aureus) đóng vai trò siêu kháng nguyên kích thích hoạt hóa limpho T và đại thực bào. Dị ứng nguyên nội sinh (endogenous antigens): trong huyết thanh người mắc có kháng thể IgE có thể kích thích IgE hoặc limpho T đáp ứng viêm. Thức ăn: Một số thức ăn cũng có thể làm vượng bệnh như trứng, sữa, lạc, đậu tương, cá, bột mỳ...

Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể khiến bệnh khởi phát hoặc tiến triển nặng hơn bao gồm: giảm chức năng hàng rào bảo vệ của da cùng với giảm lớp ceramic trên bề mặt da, làm cho da dễ bị mất nước, gây khô da. Viêm da cơ địa thường nặng hơn vào mùa thu đông, nhẹ vào mùa hè. Đồ len dạ của trẻ, của bố mẹ và thậm chí đồ này của chó mèo, đồ thảm hoặc đệm giường cũng làm cho bệnh nặng lên.

Phát hiện bệnh bằng cách nào?

Chẩn đoán bệnh không khó khăn, dựa trên các triệu chứng lâm sàng, nồng độ IgE trong máu thường tăng cao. Để chẩn đoán viêm da cơ địa, cần có các tiêu chuẩn sau:

Có 4 tiêu chuẩn chính: Ngứa da, viêm da mạn tính và tái phát, vị trí thương tổn điển hình (ở trẻ em: Chàm khu trú ở mặt, vùng duỗi. Đối với trẻ lớn và người lớn: Dày da, lichen vùng nếp gấp), tiền sử cá nhân hay gia đình có bệnh cơ địa dị ứng (như hen, viêm mũi dị ứng, viêm da cơ địa).

Các tiêu chuẩn phụ: Khô da, viêm môi, đục thủy tinh thể, viêm kết mạc mắt và kích thích ở mắt tái phát, mặt đỏ, tái, dị ứng thức ăn, chàm ở bàn tay, dễ bị nhiễm khuẩn da và hay tái phát, ngứa khi ra mồ hôi, quầng thâm quanh mắt, vẩy phấn trắng, giác mạc hình chóp, các thương tổn khác giống dày sừng nang lông...